SO MGA TAO A KNABA KIRAN PALIYOGAT SO KAPHOWASA

SO MGA TAO A KNABA KIRAN PALIYOGAT SO KAPHOWASA

1.) SO PH'MBTHANG'N

Na phaka sold san so knaba Phmbthanga ogaid na da a Lalag yan...

Pitharo o Nabi "saw":
رفع القلم عن ثلاثة؛ عن النائم حتى يستيقظ، و عن الصبي حتى يبلغ، و عن المجنون حتى يعقل. رواه أبو داود و صححه الألباني
Maana: Miya awat so Pansom ko Tlo "maana: di ishorat o mga Mala-ikat so mga Galbk iran, di siran khadosa": Paganayron na so Tuturogn taman sa di makanaw, ikadowa na so Mayto a wata taman sa di kabaligan, ikatlo na so Phmbthang'n taman sa di katago-an sa Lalag. Piyanothol i AbuDaud

2.) SO WATA A DA KABALIGI

Ayadn a Dalil yan na giya Hadith anan a miya aloy!

Na aya khitndo sa kiyabaligan so Wata na giyaya:
a.) So kathataginp yan na liyowan a Mani
b.) So kalonawi ron a Bngt
c.) So Bae na pdon a tu-os na so kawma niyan a Bisita "Haydh" apiya da lonawi a bngt ka adn a mga Tao a di plonawa...

Note: Apiya isa bo a makatalingoma sa miyanga aaloy anan na kiyabaligan dn so Wata!
Na opman o makala dn so Wata na dadn a miyakawma sa mga Tu-os anan a akirBalig na o maka 15 ragon na miya wajibon dn so langon a Sugo-an o Allah apiya da kabaligi...

3.) SO MA OOMA A BISITA "HAYDH" KO MGA BAE

Pitharo o Nabi "saw":
أليس إذا حاضت لم تصم و لم تصل؟... الحديث
Maana: Badi so Babay na igira miyawma a Haydh na di maka p'phowasa na go di makap'shambayang? Piyanothol i Bukhari a go Muslim

Ogaid na khabayadan yan so da niyan kaphowasa-i, knaba lagid o Wata a makala na di niyan khabayadan so daniyan kaphowasa-i...
 
4.) SO DII MLAYALAYAG

So Tao a sii salakawan, na khapakay a di phowasa na khapakay pman a Phowasa... Ogaid na mas taralbi a di p'phowasa ka inibgay ron oto o Allah a lugar, ogaid na khabayadan yan bo mapasad so Ramadhan...

Pitharo o Allah sa Qur-an:
فمن كان منكم مريضا أو على سفر فعدة من أيام أخر... سورة البقرة
Maana: na sa Tao a p'khasakit odi na dii mlayalayag na sakali bo phowasa na sii ko mga pd a Gawii... Soratol Baqarah

5.) SO PKHASAKIT

Aya Dalil yan na giya dn a Ayat oto a miya Aloy!

Ogaid na knaba asar dn a Sakit na khapakay a iboka lagid o Titib, sakit a Ulo, Dangis! Knabawn anan Pd...

Aya Sakit a di mip'phowasa na so Sakit a upama ka iphowasa o Tao na khapakay a ipatay niyan badn odi na kawngkaranon...

Na Phaka Bayad bo mambo amay ka maka bagr!

6.) SO LOKS A MAMA ODI NA LOKS A BABAY A DIDN PHAKA GAGA PHOWASA

Pd san so adn a Sakit yan a dadn a pag Asa oba maka bagr na dipn phaka Gaga Phowa ka khaga-anan...

Na aya Kokoman yan na di maka p'phowasa na oman badn gawii ko Ramadhan na maka phagana sa Sakatao a Miskin... Na di niyan dn khabayadan so da niyan kaphowasai sabap sa di phaka Gaga... Go miyaka bgay dn sa Fidyah!

Pitharo o Allah sa Qur-an:
و على الذين يطيقونه فدية طعام مسكين... سورة البقرة
Pitharo o ibn 'Abbas "ra": Aya Maana anan na so mga Tao a didn phaka Gaga phowasa na phakabgay sa Fidyah a kapakakan sa sakatao a Miskin ko uman gawii. Piyanothol i Bukhari

7.) SO MAWGAT A GO SO P'SHOSOWAN

Na tanto a mala a kiya Khilaf o mga Ulama sii ko antonaa i showaan o Mawgat odi na Pshosowan a di makap'phowasa!

Ino mbgay siran sa Fidyah o Mbayadaniran badn so Dayran kaphowasa-i? Atawa-aka phamayad siran na go mbgay siran pn sa Fidyah?

Na so raramiganon a Pamikiran akn na kataya:

a.) Upama ka so Mawgat odi na Pshosowan na ino da maka phowasa ka aya inikawan yan na giya ginawa niyan na aya Kokoman yan na Kokoman a p'khasakit! Na knaba phakabgay sa Fidyah ka maka phamayad badn

b.) Upama pman ka aya inikawan yan na so Wata iyan oba kamorala-i na aya Kokoman yan na Kokoman o di phamaka Gaga phowasa na knaba maka phamayad! Phaka bgay badn sa Fidyah sii ko uman gawii ko Ramadhan...

Pitharo o Nabi "saw":
إن الله وضع الصوم و شطر الصلاة عن المسافر، و عن الحامل و المرضع الصوم... رواه الترمذي
Maana: Mataan a so Allah na inibgay nyan a Lugar ko dii mlayalayag so Kaphowasa a go so Tnga ko sambayang "Qasr", na go ini bgay niyan a Lugar ko Mawgat a go Pshosowan so Kaphowasa... Piyanothol i Tirmidhee

8.) SO BABAY A GOPN MIMBAWATA TAMAN SA DI MADA SO RUGO IYAN
Na aya Kokoman yan na so Kokoman o mauuma a Bisita odi na Haydh...

بارك الله لي و لكم في القرآن العظيم


AbuHazim Ibrahim