SO 'AQEEQAH

SO 'AQEEQAH

Kokoman o 'Aqeeqah:

Aya Kokoman yan na Sunnah...

Pitharo o Nabi "saw" [ مع الغلام عقيقة فأهريقوا عنه دما و أميطو عنه الأذى ] Adn a 'Aqeeaqah o Wata, na pakatuga-i niyo sa Rugo, "sumbalii niyo sa Kambing" go kowaa niyoron so Bok yan "pagopawan. Piyanothol i Bukharie!

Pitharo iyan pn [ كل غلام رهينة بعقيقته، تذبح عنه يوم سابعه و يسمى فيه و يحلق رأسه ] Langon a wata na mithatagpda iyan so 'Aqeeqah niyan, shombali-inon sii ko ikapito niyan gawii ko kinimbawata-anon, go mbthowan sa ngaran go pagopawan. Piyanothol i Tirmidhee!

Pitharo iyan pn [ عن الغلام شاتان و عن الجارية شاة ] So bagowamama na aya shombaliinon na Dowa a Kambing na so bagowaraga na Satiman. Piyanothol i Imam Ahmad go pitharo iyan a Hadith a Sahih "sound"!

Pitharo i Ishaq ibn Hanie: ini isha akn ki Ahmad Ibn Hambal so Hadith a manonompang sa angkaya a 'Aqeeqah na pitharo iyan [ Sunat anan o Nabi "saw" ]

Adn pman a sabaad ko mga Ulama a pitharo iran a Makrooh so 'Aqeeqah ogaid na mga Lolobay siran i Dalil.

Ino khab'thowi sa 'Aqeeqah?

Pitharo i Abu 'Obaid a pitharo kon i Al-Asma'ee [ aya 'Aqeeqah na so Bok o wata sii ko kinimbawata-anon, na mini b'tho ko kambing a p'shombaliin sabap sa sii sa kasombali-a sa angkawto a kambing na pagopawn sa wata oto a angkawto a Bok yan ]

Na si Imam Ahmad ibn Hambal na da san maka ayon, aya tigyan a ph'mbthowan mismo sa 'Aqeeqah na giya angkawto a kashombali sa kambing!

Pitharo akn: Bnar a gyoto i ph'mbthowan sa 'Aqeeqah a kashombali oto sa Kambing, ogaid na aya sabap yan na giya miya aloy oto i Al-Asma'ee... Samawto na knaba maka shosopaka a dowa anan a katharo!

So Oras o 'Aqeeqah:

Pitharo o mga Ulama [ Aya Mapiya na sii ko ikapito gawii ka gyoto i miya aloy ko Hadith, na odi khaparo na sii ko ika dowa a pito gawii, na odi khaparo na sii ko ikatlo ]

Pitharo i ibn Qayyim rahimahollah [ aya Bnar na sadn sa kap'khasambot yan na aya niyan kapiya, na sadn sa kaphakaparo niyan na khapakay pn oto ]

So kapamutola ko Tulan yan na Makrooh:

Pitharo i Imam Ahmad a go si Imam Al-Shafi'ee rahimahomallah [ so 'Aqeeqah na di phamutoln so Tulan yan, uman i tulan na sii phutola ko shu-oran yan ]

Pd a Hikmah san na arati sa kalokalo na mabagr i Tulan so Wata, go mapiya i kambobolawasan...

So Idad a Kambing a khapakay a Sombaliin sa 'Aqeeqah:
 
Pitharo i Abu 'Omar ibn 'Abdilbarr rahimahullah [ miya Ijma' "miya ta-ayon" so mga Ulama a di khapakay sa 'Aqeeqah inonta bo na so khapakay sa Odh-hiyah, inonta bo so pd a mga Ulama a dii khapakay a pkhowaan so katharo iyan ]

Aya Odh-hiyah na so tig tano a Qurban... So p'shombaliin igira a Eid Al-Adh-ha...

Na Pakaisha: antona khapakay a Idad sa Odh-hiyah?

Miyagayonayon so mga Ulama sa di khapakay so da maka saragon, sabap ko katharo o Nabi "saw" [ Di kano shombali inonta bo na so Miyaka saragon, inonta obakano di phaka toon na khapakay so miyaka nm olan a bilibli ]

Kay so Bilibili na Mala, na so Kambing na mayto, na sii rkitano sa Pinas na daa ba Bilibili ka Kambing bo!

Bali sabap san na miyagayonayon so mga Ulama sa basta a kambing a matag miyaka nm Ulan na di khapakay, aya bo a khapakay na miyaka saragon! Sabap ko Hadith a adn a sakatao a Sahabie a miphanon ko Nabi "saw" a dakon a khatoon yan a kambing a miyaka saragon na ayabo a rk yan na matag miyaka nm ulan ogaid na matiwaro, na pitharo o Nabi "saw" [ يجزيك و لا يجزي جذع عن أحد بعدك ] Khapakay rka, na di dn khapakay sa apiya antaa sii ko oriyan ka!

Na apiya igira a Bilibili na adn a mga Ulama a da niyan pakaya so matag miyaka nm Ulan sabap sa giya Hadith anan na Rangkom... Ogaid na aya bnar na khapakay so miyaka nm Ulan a bilibili amay ka da a khatoon a miyakasaragon a Kambing sabap sa Hadith oto a miya Aloy!

Aya di khapakay a piyagayonayonan o mga Ulama na so matag miyaka nm ulan a Kambing! Kailangan na so miyaka Saragon!

Na so sabaad ko miyanga uuri a Ulama na apiya so Kambing a miyaka nm ulan matag na piyakay niyan asar kon a Matiwaro! Na malobay anan a katharo sabap sa ayadn a miyasopak yan na so katharo o Nabi "saw"!
Ino khapakay a ipagaqeeqah so Sapi odi na Onta?

So Sabaad ko mga Ulama na da iran anan pakaya sabap sa aya miya aloy o Nabi "saw" na [ Dowa a Kambing ko Mama na Satiman ko Babay ] Hadith

Na so Imam Malik na piyakay niyan, ogaid na mas mapiya kon so Kambing a diso Sapi, na go mas mapiya so Sapi a di so Onta!

Antonai ikhidi-a ko 'Aqeeqah?

Pitharo i Imam Ahmad rahimahullah [ so 1/3 yan na iphammgay ko mga siringan na so khalamba-on na kh'n o Pamilya ]

Pitharo i ibn 'Abdil Barr a pitharo kon i Imam Malik rahimahumallah [ so 'Aqeeqah na di ron thimo-on so Tao sa lagid o Kandori, kailangan na sii mawit ko mga walay o mga Tao a mbganon so rkiranon ]

So da ma 'Aqeeqah sii ko kayto iyan, ino phag 'Aqeeqah sii ko kiyapakala iyan?

Ini isha anan i Esma'eel ibn Sa'eed ki Imam Ahmad na tigyan a sii oto ko Ama iyan! Maana: ayawn pagakika na so Ama iyan!

Na o so Tao na Akika-an yan a ginawa niyan sii ko kapakala iyan na mapiya oto, khapakay! Gyanan i katharo iyan!

So ka-opawi ko Wata:

Miyawna so kiya aloy o Hadith a pitharo o Nabi "saw" a pagopawan so Wata sii ko kasombali-a ko 'Aqeeqah niyan...

Na antonai okit yan?

Aya okit yan na kailangan na langon kawpawan a Ulo niyan, ka ini sapar o Nabi "saw" so ka-aloti ko saba-adon a go di pagalotan so saba-adon! Hadith anan a miyapanothol i Bukharie a go si Muslim!


Sii anan langon khabatiya ko kitab a:
تحفة المودود بأحكام المولود لابن قيم الجوزية رحمه الله
Na so maka pantagon ko Idad a kambing a khapakay sa Odh-hiya a gyoto i khapakay sa 'Aqeeqah na sii ko kitab a:
بداية المجتهد و نهاية المقتصد لابن رشد الأندلسي رحمه الله
Inisurat i: AbuHazim Ibrahim